Gelin bu CDS yani Credit Default Swapların ne olduğunu, inmesi ya da çıkmasının nasıl yorumlanması gerektiğini anlamaya çalışalım. CDS borçlu pozisyondaki kurumun borcunu ödeyememe ihtimaline karşı, alacaklının hakkını garanti eden kıymetli evrak, bir nevi borç sigortasıdır. Eğer bir kurumun borcunu ödeyememe ihtimali artmaktaysa CDS fiyatının yükseleceğini, tersi durumda azalacağını söylemek doğru olur.
A kişisinin size 10.000$ borcu var. 6 ay içinde ödeme sözü vermiş ama geri ödeyemeyeceğinden korkuyorsunuz. Ben de size şöyle bir teklif yapıyorum: Bana her ay 100$ (100*6=600) para öde, bu 6 aylık dönem sonunda A kişisi borcunu sana geri ödemez ise ben sana 10.000$ ödeme yaparım, borcunu karşı taraftan almakta bir sorun yaşamazsan 600$ bende kalır. Bu anlaşma sonunda benimle CDS işlemi yapmış olursunuz. Diğer bir deyişle 600$'a, 10.000$ borcunuzu sigortalatmış olursunuz.
Yukarıdaki grafikte 5 yıllık Türk Tahvillerinin CDS grafiği bulunuyor. Temmuz 2013 tarihi için bu CDS'in değeri 209,835. Peki bu 209 rakamı bize ne ifade etmeli. Sonuçta bu bir endeks olmadığından bu rakamın önceki değerler ile kıyaslanmadan kendi başına bir anlamı olmalı.
209'un anlamı şu; 100 birimlik bir Türk tahviliniz var ise ve siz Türkiye'nin vade sonunda bu tahvilleri ödememe ihtimaline karşılık kendinizi sigortalamak istiyorsanız 2,09 luk bir bedel ödemeniz gerekiyor. Ödeyeceğimiz 2,09 birim ile 100 birimlik tahvilimizi sigortalamış oluyoruz.
Burada tahvilin faizi de önemli. Kabaca yıllık %5 faiz aldığınız bir tahvil için %5 ile sigorta yaptırırsanız yapılan yatırımın hiçbir anlamı kalmaz. Ama faizler ile ödememe riski arasında düz bir orantı olduğunu da burada hatırlatalım.
Yukarıdaki grafikte Yunan 5 yıllık tahvillerinin CDS değerlerini görebilirsiniz. Hatırlarsanız 2011 yılı sonunda Yunanistan girdiği kriz sonucu borçlarını ödeyemez hale gelmişti. grafik üzerinde 25000 gibi bir rakam görürsünüz. 100 birim tahvilin riskini sıfırlamak için, taşıdığınız tahvilin %25'i oranında bir ödeme gerekir ki bu alacağınız faizin çok üzerinde olacaktır.
Temmuz 2013 değerleri ile ülkeler bazında CDS değerlerini yukarıdaki tabloda bulabilirsiniz.
CDS almak için mutlaka bir tahvile ya da farklı bir yatırım enstrümanınızın olmasına gerek yok. Spekülasyon amaçlı olarak CDS alıp satımı yapılabilir.
Son olarak CDS değerlerindeki değişimin nasıl yorumlanması gerektiğine bakalım. Hatırlayalım CDS almanız için bu CDS'in riskini yok ettiği -örnek olarak tahvile- sahip olmanıza gerek yok. Alım satımı yapılabilen ve bazen aşırı spekülasyona maruz kalan bir enstrüman, teorik fiyatlarından farklılaşabilir. 5 yıllık Türk tahvilinin CDS'i teorik olarak 200 seviyelerinde olması gerekirken, burada Türk tahvili olmadığı halde CDS spekülasyonu yapan yatırımcılar tarafından fazla talep edilerek 250-300 seviyelerine yükselebilir. Bu olayı aklımızın köşesinde tutarak yükselen bir CDS değeri, bir metayı sigortalamak için daha fazla değer ödememizi gerektirir. Demekki sigortalayan taraf asıl borçlunun ödeyememe ihtimalinin yükseldiğini düşünmektedir. Yükselen CDS değeri olası faiz yükselişleri ve o ülkenin daha pahalı borçlanma ihtimalini ortaya çıkarır. Daha pahalı borçlanan bir ülkede işler iyi gitmiyor demektir.
Basitçe yorumu bu olsada CDS'ler öncü gösterge değildir. Bunu da bir grafik ile ifade edelim:
Yukarıdaki grafikte Yunan 5 yıllık CDS'leri ile sarı çizgi olan Atina borsasının değeri üstüste.
Sadece CDS değerlerine bakarak Yunanistan borsasında işlem yaptığınızı farz ederseniz, hisse senetlerindeki düşüş hareketinin CDS'lerden çok önce başladığını görürsünüz. Yunanistan örneğinde CDS'ler yükseliyor bu ülke ekonomisi kötüye gider, hisse senedi satmak lazım diyen yatırımcı aslında bu karar için geç kalmıştır.
Hisse senedi işlemi yapanlar bilir, geç kalan cezayı öder...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder